وکیوم تراپی چیست؟
شاید شما هم تا کنون با واژه وکیوم تراپی آشنا شده باشید. وکیوم تراپی در زخم شیوه ای نوین در درمان زخم است. در این مقاله به توضیح این شیوه درمانی میپردازیم و به سوالات زیر پاسخ داده میشود:
وکیوم تراپی چیست؟
وکیوم تراپی چگونه در درمان زخم کار میکند؟
وکیوم تراپی توسط چه کسی و چگونه انجام میشود؟
پانسمان وکیوم چند روز یک با تعویض میشود؟
اگر وکیوم آلارم داد چه کنیم؟
آیا با پانسمان وکیوم میتوان دوش گرفت یا حمام رفت؟
و سوالاتی از این دست، امیدواریم این مقاله برای شما مفید باشد.
تاریخچه وکیوم تراپی
ایده اولیه استفاده از فشار منفی القا شده به زخم در دهه 1970 و توسط جراحی روس، با قرار دادن محفظه ای برای ایجاد فشار منفی و مکش ترشحات زخم روی زخم های بیماران، ابداع شد. علیرغم تمامی پیشرفت های تکنولوژی و تکنیکی در حیطه درمان و جراحی و همچنین ورود تبلیغات وبازاریابی به حیطه درمان، این حقیقت که روش فشار روشی بسیار موثر، کم هزینه و کم خطر است همچنان یک اصل علمی تایید شده است.
در ابتدا این روش فقط به صورت آزمایشی روی بیماران عفونی صورت می گرفت. به این صورت که ابتدا نقاط صدمه دیده و بافت مرده ی اطراف زخم (نکروز) برداشته می شد(دبرید) و سپس محفظه و کلاهک مخصوص فشار منفی بر روی آن قرار داده می شد. به مرور زمان جراحان دریافتند که استفاده از این روش کم هزینه، تاثیرات درمانی بسیار بیشتر، موثرتر و سریعتری نسبت به روش قبلی یعنی صرفا استفاده از دبریدمان دارد. چند سال بعد، این روش با استفاده از گاز ها و پانسمان های جاذب رطوبت در افراد مبتلا به عفونت، تکمیل شد. به این صورت که روی پانسمان های جاذب با لایه ای غیر تراوا پوشانده شده و به دستگاه ساکشن( مکش یا فشار منفی) بیمارستان متصل می شد تا ترشحات تخلیه گردد. پانسمان این اجازه را به بافت های زیر قسمت های مرده ی دبریدمان شده می داد تا خود را ترمیم کرده و بافت تمیز و زنده تشکیل داده و به مرور ترمیم یابند.
در دهه 1990 استفاده از این روش بر روی زخم های شکستگی و ارتوپدی نیزآغاز شد و موفقیت چشمگیری در تسریع روند درمان برجای گذاشت.و دستگاه ساکشن بیمارستانی جای خود را به دستگاهی کم حجم تر و پروتابل(قابل انتقال) داد و دسترسی به این دستگاه برای تمامی اقشار جامعه، صرف نظر از موقعیت اجتماعی و اقتصادی ممکن گردید.
بنا براین با ادغام این دو روش و استفاده از فوم های پلی اورتان، که نوعی از پانسمان های مورد استفاده در زخم های باز بود، کنترل بر روی فشار القا شده تحت کنترل درآمد و وکیوم تراپی تبدیل به روشی نوین در درمان هرگونه زخمی شد
وکیوم تراپی NPWT چیست؟
وکیوم تراپی زخم یک تکنیک درمانی است که از فشار منفی (negative pressure) کنترل شده برای تسریع روند بهبودی زخم های مزمن، حاد و سوختگی استفاده میکند.
اعمال فشار منفی، باعث افزایش جریان خون شده و ترشحات از زخم گرفته میشود. بسته به نوع و محل تشکیل زخم، این فشار به صورت دائمی و یا تناوبی به زخم اعمال خواهد شد.
استفاده از فشار منفی بر روی سطح زخم مفهوم تازه‌ای نیست بلکه از ۵۰ سال پیش مورد توجه و مطالعه قرار گرفته است و امروزه در ایران نیز شاهد استفاده از این تکنولوژی در درمان زخم هستیم.
نحوه عمل وکیوم تراپی چگونه است؟
این روش درمانی شامل پانسمان فوم، لوله، دستگاه فشار منفی و مخزن جمع آوری مایعات است.
درمانگر زخم لایه هایی از پانسمان فوم را در بستر زخم قرار می‌دهد. سپس پانسمان با یک فیلم شفاف فیکس میشود.
این پانسمان فیلم دارای شکافی است که در آن لوله ای متصل شده است. این لوله منجر به ایجاد خلا در مخزن دستگاه فشار منفی میشود که مایعات و ترشحات زخم در آن جمع میشود.
دستگاه فشار منفی را میتوان طوری تنظیم کرد که مداوم Continues باشد، یا به طور متناوب Intermittent شروع به کار کند و متوقف شود.
پمپ خلا ترشحات و عفونت را از زخم خارج میکند. این کار به جمع شدن لبه های زخم کمک میکند. همچنین با تقویت رشد بافت گرانوله به بهبود زخم کمک میکند
کاربردهای وکیوم تراپی چیست؟
بسته به نوع زخم و میزان ترشحات و شرایط زخم تایید نوع پانسمان بر عهده کارشناس زخم می باشد ولی به طور کلی در شرایط زیر میتوان از وکیوم تراپی استفاده نمود:
زخم پای دیابتی
زخم های شریانی
زخم های فشاری مثل زخم بستر
زخم های سوختگی
زخم های مزمن
زخم های دارای ترشح
زخم های ناشی از عفونت محل جراحی
موارد منع استفاده از پانسمان وکیوم تراپی چیست؟
در مورد استفاده از وکیوم تراپی باید به موارد زیر دقت شود در شرایط زیر نمیتوان از وکیوم تراپی به عنوان پانسمان استفاده کرد :
۱- زخم های حفره ای که انتهای آن مشخص نیست
۲-زخم هایی که به صورت مستقیم با ارگانهای حیاتی بدن در ارتباط است
۳- در مورد زخم های که بافت مرده و عفونی دارند تا وقتی که بافت دبریدمان نشده است
۴- زخم های خونریزی دهنده را نمی توان پانسمان وکیوم تراپی استفاده کرد
۵- بیمارانی که درد های شدیدی دارند معمولا قادر به تحمل پانسمان وکیوم تراپی نیستند
۶- در زخم های سرطانی و بد خیم نمیتوان از پانسمان وکیوم تراپی استفاده نمود.
مزایای وکیوم تراپی چیست؟
۱-موجب تسریع روند درمان زخم میشود
۲-موجب کاهش بار میکروبی زخم میشود
۳-تعداد دفعات تعویض پانسمان را کاهش می‌دهد
۴- جریان خون را به محل زخم افزایش داده و همزمان ترشحات و اگزودا زخم را بیرون می‌کشد.
چرا وکیوم تراپی یک گزینه درمانی مناسب برای شماست؟
اگر سوختگی، زخم بستر (زخم فشاری)، زخم پای دیابتی، زخم مزمن (با ماندگاری طولانی) یا جراحت دارید ممکن است پزشک یا درمانگر زخم شما وکیوم تراپی زخم را توصیه کند. این روش درمانی می‌تواند به بهبود سریع زخم و کاهش عفونت زخم کمک کند.
وکیوم تراپی زخم، انتخاب خوبی برای برخی از بیماران است، نه همه بیماران. پزشک شما بر اساس نوع زخم و وضعیت آن تصمیم می‌گیرد که آیا شما کاندید مناسبی برای این روش درمانی هستید یا خیر.
مسوالات متداول در خصوص دستگاه فشار منفی زخم (NPWT)
چه مدت طول می‌کشد تا زخم من بهبود یابد؟
مدت زمان بهبودی زخم شما به عوامل مختلفی بستگی دارد. این موارد می‌تواند شامل سلامت عمومی، اندازه و محل زخم و وضعیت تغذیه ای شما باشد.
آیا وقتی دستگاه روشن است میتوان دوش گرفت؟
بله. برای دوش گرفتن میتوانید دستگاه را قطع کنید. دستگاه نباید بیش از 2 ساعت در روز خاموش باشد.
آیا می‌توانم با دستگاه حمام کنم؟
خیر. آب حمام می‌تواند زخم را آلوده کند. همچنین، اگر زیر زخم نگه داشته شود، پانسمان می‌تواند سست شود.
صداهایی که دستگاه ایجاد میکند چیست؟
از آنجا که دستگاه دارای قطعات متحرک است، مقدار کمی صدا ایجاد میکند. در صورت وجود نشتی یا فیکس کردن ضعیف پانسمان، ممکن است سر و صدا بلندتر شود یا زنگ خطر به صدا در بیاید.
پانسمان وکیوم تراپی هر چند وقت تعویض می شود؟
تعویض پانسمان به طور منظم برای بهبودی زخم شما بسیار مهم است.
در بیشتر موارد، پانسمان باید 2 تا 3 بار در هفته تعویض شود. در صورت عفونت زخم، ممکن است لازم باشد پانسمان بیشتر تعویض یابد.
چه کسی باید پانسمان را تعویض کند؟
پانسمان حتما باید توسط پزشک یا متخصص زخم تعویض شود. این فرد به طور ویژه برای تعویض این نوع پانسمان
چه مراقبت هایی باید انجام شود؟ شخصی که پانسمان شما را عوض می کند باید این کارها را انجام دهد:
قبل و بعد از هر تعویض پانسمان دست ها را بشویید.
همیشه دستکش محافظ بپوشید.
اگر بریدگی باز یا عارضه پوستی دارند، قبل از تعویض پانسمان صبر کنید تا بهبود یابد. در این صورت فرد دیگری باید پانسمان شما را عوض کند.
آیا تعویض پانسمان درد دارد؟
تعویض این نوع پانسمان مانند تعویض هر نوع پانسمان دیگری است. بسته به نوع زخم ممکن است کمی درد داشته باشد. از ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی خود برای تسکین درد کمک بخواهید.
چگونه می توانم از مشکلات جلوگیری کنم؟
پزشک شما فقط در صورتی این درمان را توصیه می کند که معتقد باشد برای شما بی خطر است. با این حال، عوارض ممکن است رخ دهد. اینها کارهایی هستند که می توانید برای جلوگیری از عوارض انجام دهید:
جلوگیری از عفونت مطمئن شوید که هرکسی که پانسمان شما را عوض می کند، دستان خود را تمیز می کند و دستکش لاستیکی می پوشد.
جلوگیری از خونریزی. از پزشک خود بپرسید که آیا نیاز به قطع مصرف آسپرین یا سایر داروهایی که بر خونریزی یا لخته شدن خون تأثیر می‌گذارند، دارید یا خیر. در مورد تأثیر قطع این داروها بپرسید.
اگر به آن نیاز دارید کمک بیشتری دریافت کنید. اگر نمی‌توانید یا نمی‌خواهید دستگاه NPWT خود را در خانه مدیریت کنید، به ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی خود اطلاع دهید. آنها ممکن است بتوانند یک مراقب را برای کمک توصیه کنند.
اگر زنگ هشدار به صدا درآید چه کار باید کرد؟
اگر نشتی در مهر و موم پانسمان شما وجود داشته باشد، ممکن است پمپ زنگ هشدار بدهد. در اینجا چه باید کرد:
اگر یک پرستار بهداشتی در منزل دارید، با پرستار تماس بگیرید تا بیاید و پانسمان را تعمیر یا تعویض کند.
اگر پانسمان خود را در کلینیک عوض کرده اید ، با کلینیک تماس بگیرید و به آنها بگویید که باید وارد شوید و پانسمان خود را تعمیر یا تعویض کنید.
اگر نمی‌توانید فوراً به یک ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی مراجعه کنید، سعی کنید محل نشتی را پیدا کرده و آن را با لایه دیگری از لایه شفاف ببندید .
پانسمان NPWT را بدون مکش بیش از 2 ساعت نگه ندارید ، زیرا ممکن است باعث عفونت شود. اگر نمی توانید ظرف 2 ساعت پانسمان خود را تعمیر یا تعویض کنید، کل پانسمان را بردارید و یک پانسمان گازی روی زخم قرار دهید.
چه زمانی باید برای کمک تماس بگیرم؟
اگر موارد زیر را دارید فوراً با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود تماس بگیرید:
تب 102 درجه فارنهایت یا بالاتر
اسهال
سردرد
گلو درد
گیجی
حالت تهوع یا استفراغ
سرگیجه یا احساس ضعف هنگام ایستادن
گرمی یا قرمزی که در اطراف زخم پخش می شود
خارش یا بثورات مداوم
خونریزی اطراف زخم
جمع‌بندی
در این مقاله ما در رابطه با وکیوم تراپی و نحوه عملکرد آن و چالش های پیش روی وکیوم تراپی صحبت کردیم. اگر شما دچار زخمی هستید که پزشکتان توصیه به وکیوم تراپی میکند خواندن این مقاله به سوالات متداول شما پاسخ می دهد.وکیوم تراپی یک روش نوین در درمان زخم است که کمک به بهبود بهتر زخم میشود.
کادر مجرب کلینیک زخم پادزخم همواره در تلاش است که یاری رسان شما عزیزان در زمینه زخم است. اگر در زمینه زخم و استومی نیاز به مشاوره در امور درمانی دارید میتوانید با مشاوران ما تماس حاصل کنید.
منابع
1- https://zakhmtaranom.com/%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85-%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%BE%DB%8C-npwt/